شبهه:
بر مبنای آیه 33 سوره ابراهیم خورشید نیز در حال حرکت است. به لحاظ نجومی آیا خورشید نیز در حال حرکت است؟ توضیح دهید منظور از این حرکت چه حرکتی است و آیا حرکت خورشید به دور زمین است و یا حرکت خود خورشید به سمت مرکز کهکشان و یا... است؟
پاسخ تفصیلی:
قبل از پاسخ توجه به دو نکته لازم است: اول یکی از دلائل اعجاز قرآن، علاوه بر بُعد علمی، نحوه بیان است به گونهای که با فهم مخاطبانش (در هر عصر و زمانی) مغایر نباشد. دوم قرآن کریم مدعی در بردارنده همه نکات و زوایای علمی نیست، اما در حدی که بتوان بشر را به نظم پیرامونش متوجه سازد، پرده از برخی شاهکارهای آفرینش برداشته، بلکه بشر را متوجه خالق حکیم نماید.
قرآن کریم، حرکات متنوع خورشید را به صورت سربسته اما معجزهگونه بیان کرده است، مثلا در بر آیه 33 ابراهیم میفرماید: «وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ»؛ و خورشيد و ماه را كه پيوسته روانند و در حرکتند را براى شما رام گردانيد و شب و روز را [نيز] مسخر شما ساخت. «دأب» به معنای مبالغه در سیر (کتاب العین ج 8 ص 85) همراه جدیت است، به همین دلیل، عرب، به عادت همیشگی دأب میگوید مثل «کدأب آل فرعون» (سوره آل عمران آیه 11) جریان مداوم و مستمر در امر مهم را نیز دأب گویند. (التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ج 3 ص 169)
در آیه 38 سوره یس نیز چنین آمده است: «وَ الشَّمْسُ تَجْري لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِكَ تَقْديرُ الْعَزيزِ الْعَليمِ»؛ و خورشيد (نيز براى آنها آيتى است) كه پيوسته به سوى قرارگاهش در حركت است، اين تقدير خداوند قادر و داناست. اما آیا قرآن کریم به حرکتهای متنوعی که برای خورشید ثابت گشته اشاره دارد؟
هرگاه سخن از حرکت خورشید میشود ذهنها به حرکت وضعی و انتقالی آن معطوف گشته و برای آن صورتهای گوناگونی بیان میکنند اما از آیه 38 سوره یس حرکت دیگری را نیز میتوان دریافت، و آن اینکه: حرکات درونی خورشید، بدین معنا که در خورشید دائما انفجارات هستهای صورت میگیرد تا انرژی، نور و گرما تولید کند و همین انفجارات باعث زیر و رو شدن مواد مذاب داخل خورشید میشود که گاه تا کیلومترها پرتاب میشود.
برخی محققان از تعبیر «تجری» به معنای جریان داشتن و تفاوت آن با تحرک چنین استفاده کردهاند که خورشید نه نتها حرکت میکند، بلکه جریان دارد؛ یعنی زیر و رو میشود و این نکتهای لطیف و علمی است که قرآن بدان اشاره کرده است و در عصر جدید کشف شده است و این خود یک اعجاز علمی قران کریم است تا پندی برای همگان باشد.