شبهه:
چرا ارث زن نصف مرد هست؟ آیا این اهانت و ظلم به شخصیت زن نیست؟ آیا همین حکم نشان نمی دهد که زن در اسلام، حقیر و کم اهمیت هست؟
پاسخ تفصیلی:
اولا: حقیقتا اين گمان از مسئله نصف بودن ارث، كه در اسلام زن صرفا به دليل «جنسيت»، نصف مرد ارث مى برد، ناشى از بى دقتى و عدم مطالعه و تحقيق، در احكام ارث در اسلام است؛ زيرا گاهى سهم الارث آن دو مساوى است؛ مانند سهم الارث پدر و مادر وقتى كه با فرزند متوفى همراه شوند (یعنی زمانی که متوفی هم دارای فرزند و خانواده بوده و هم پدر و مادر خودش زنده هستند)؛ در این صورت پدر و مادر او از سهم الارث مساوی برخوردارند. يا متوفى، تنها منسوبين به مادر داشته باشد؛ مثل دایی و خاله و ... . علاوه بر اين، در بعضى موارد سهم زن بيش از مرد است؛ مانند: صورتى كه وارث متوفى منحصر به پدر و مادر و شوهر باشد، كه مادر يك سوم و پدر يك ششم تركه را به ارث مى برد.
ثانیا: اسلام احكام ارث را بر اساس مرد يا زن بودن (عامل جنسيت، كه در برخی اقوام و ملل غير اسلام، مورد توجه بوده است.) وضع نكرده است؛ بلكه بر اساس مسؤوليت مالى و موقعيتى كه آن دو در خانواده دارند و به ملاحظه مسؤوليت ها و تكاليفى كه بر عهده آنها نهاده شده است، قرار داده است. اگر مواد این قانون را جمع کنیم، سهم الارث بر اساس وظایف: مادری، همسری، خواهری و... است، نه بر اساس: سهم «زن» و «مرد»! ضمن اینکه چنانچه گذشت سهم الارث زن در برخی موارد مساوی با سهم مرد و در برخی موارد بیشتر از سهم مرد می باشد.
این نشان می دهد جنسیت در این قانون دخالت ندارد و الا دین اسلام، با یک قانون کلی، ارث را تقسیم می کرد: زنان این مقدار و مردها این مقدار! نه اینکه همسر این مقدار، مادر این مقدار، مادر شوهر که نوه ندارد این مقدار، و ... . بنابراين، سهم الارث متفاوت، با ديدگاه كلى اسلام، نسبت به خانواده و تقسيم وظائف و مسؤوليتها، سازگار و عادلانه است.
اما اینکه گفته شد، آیا این سهم در همان مواردی که مرد دو برابر زن از میتی ارث می برد؛ ظلم در حق زن نیست؟ باید گفت که در نظام حقوقى اسلام به دليل مسؤوليت هاى اقتصادى و اجتماعى كه بر عهده مرد نهاده شده است از قبيل: 1) نفقه زن و فرزند، 2) بذل مهر و صداق، 3) هزينه زندگى زن هنگامى كه در عده به سر مى برد، 4) شركت در جهاد، 5) شرکت در حج و صرف هزینه برای سفر حج سپردن نفقه خانواده در آن ايام به زن و فرزند، 6) پرداخت ديه در بعضى از جنايات اشتباهى خويشاوندان (به عنوان عاقله)، 7) پرداخت مخارج ساير نزديكان تهي دست (مانند پدر و مادر و خواهر و ...)، و ...، در مسئله ارث، در پاره اى موارد براى مرد، سهم دو برابر در نظر گرفته شده است؛ به گونه ای که اگر اين سهم با مسؤوليت ها سنجيده شود، اين مرد است كه سهم الارثش به نصف مقدار سهم زن مى رسد و اين مرد است كه فريادش بايد بلند شود.