اختصاصی بودن فهم قرآن چرا و چگونه؟

شبهه:

چرا علماء دین، فهم قرآن را به خودشان اختصاص داده‌اند؟ چرا بقیه نمی‌توانند از آیات قران و متون دینی چیزی بفهمند؟ آیا اختصاص دادن فهم قرآن به خود نوعی دکان باز کردن به حساب نمی‌آید؟

پاسخ تفصیلی:

1. قرآن کتابی است که در تعلیم خود انسانیت را مورد نظر قرار داده و دستورات و تعالیم خود را مناسب سطح ساده‌ترین فهم‌ها ـ که فهم عامه مردم است ـ قرار داده و با زبان ساده عمومی سخن گفته است‌، ولی بر حسب توانایی درک معنویات‌، آن را پشت پرده ظواهر قرار داده تا از پشت این پرده هر کس فراخور حال فهم‌های مختلف و به حسب حال و اندازه درک خود از آن‌ها بهره‌مند شود.

2. در مورد فهم آیات قرآن می‌توانیم بگوییم که:

الف: فهم عمومی قرآن: قرآن طوری نازل شده که هر کس به فراخور حال خود می‌تواند استفاده‌ای از آن ببرد؛ زیرا افرادی که دارای حداقل سواد هستند بالاخره نام صلوة و صوم و حج و جهاد و زکات و ... را شنیده‌اند. وقتی آیه «اقیموا الصلوة» را می‌خوانند، می‌فهند که درباره نماز سفارش می‌کند. تدریجا هر قدر با سوادتر می‌شوند، بهتر استفاده می‌کنند.

ب: فهم تخصصی قرآن: درک و فهم تخصصی قرآن نیاز به مقدماتی دارد که هر چه قدر افراد در این مقدمات تبحر بیشتری داشته باشند، فهم‌شان از قرآن بالاتر می‌رود و دقیق‌تر قرآن را می‌فهمند و تفسیر می‌کنند.

ج: فهم کامل و درک همه خصوصیات قرآن: بالاترین درجه فهم قرآن است و مخصوص پیامبر و اهل بیت پیامبر (ص) است.

3. راه فهم قرآن، مخصوص عده خاصی نیست و همگان می‌توانند در مسیر فهم قرآن و تحصیل مقدمات آن قدم بردارند و وظیفه هر مسلمانی است که در راه فهم بیشتر قرآن قدم بردارد.