اشاره به مثلی که مطرح نشده است

شبهه:

چرا خداوند در آیه: «ذلِکَ بِأَنَّ الَّذينَ کَفَرُوا اتَّبَعُوا الْباطِلَ وَ أَنَّ الَّذينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ کَذلِکَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثالَهُمْ» (محمّد (47): 3)  که گفته: اینگونه برای مردم مثال می­ زند، مثالی در این آیه و حتی آیات قبل­ تر آن، ذکر نکرده است؟ (سها، نقد قرآن، ص 875)

پاسخ تفصیلی:

در این آیه کلمه «أَمْثالَهُمْ» مربوط به همین آیه است؛ یعنی خداوند این­ گونه و با توجّه به زندگی مؤمنان و کافران که در آیه به آنها اشاره شده است، برای مردم مثال (خوب - بد) می­ زند. به عبارت دیگر مثل­ های احوال و اوصاف دو گروه کافر و مؤمن را بیان می­ کند. چرا که برای همگان روشن است که کافر دائماً از حق، گریزان و به دنبال باطل، روان است و مؤمن همیشه از حق پیروی می­ کند و متمسّک بدان است. سرانجام کفر، زیان و نقمت و سرانجام ایمان، سود و نعمت است. (ر.ک: طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 18، ص340؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 23، ص 42؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ج 6، ص 33؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 291؛ مغنيه، تفسير الکاشف، ج 7، ص 61؛ و...)

منابع

1. قرآن کریم.

2. سها، نقد قرآن، ویرایش دوّم.

3. طباطبايي، سيّد محمّد حسين، الميزان في تفسير القرآن، ترجمه: سيّد محمّد باقر موسوي همداني، انتشارات اسلامي جامعه­ مدّرسين حوزه علميّه قم، قم، 1374 ش، چاپ پنجم.

4. طبرسي، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، ترجمه حسين نوري، محمّد مفتح، تحقيق رضا ستوده، انتشارات فراهاني، تهران، 1360 ش، چاپ اوّل.

5. طبرسي، فضل بن حسن، تفسير جوامع الجامع، انتشارات دانشگاه تهران و مديريت حوزه علميّه قم، تهران، 1377 ش، چاپ اوّل.

6. طوسي، محمّد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، مقدّمه: شيخ آغا بزرگ تهراني، تحقيق احمد قصير عاملي، داراحياء التراث العربي، بيروت، بی تا، بی چا.

7. مغنيه، محمّد جواد، تفسير الکاشف، دار الکتب الإسلاميّة، تهران، 1424 ق، چاپ اوّل.